ZASADY PRZYZNAWANIA DODATKÓW MIESZKANIOWYCH
Zasady przyznawania i wypłacania dodatków mieszkaniowych reguluje Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych.
Dodatek mieszkaniowy przysługuje:
- najemcy lub podnajemcy lokali mieszkalnych, zamieszkujący w tych lokalach;
- osoby mieszkające w lokalach mieszkalnych, do których przysługuje im spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego;
- osoby mieszkające w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach stanowiących ich własność oraz właściciele samodzielnych lokali mieszkalnych;
- inne osoby mające tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego i ponoszące wydatki związane z jego zajmowaniem;
- osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego, oczekujące na przysługujący im lokal zamienny albo najem socjalny lokalu.
Dodatek mieszkaniowy może przysługiwać na podstawie więcej niż jednego tytułu prawnego z wymienionych wyżej. Będzie także przysługiwał w związku z zamieszkiwaniem w jednym lokalu mieszkalnym albo zajmowaniem jednego lokalu mieszkalnego.
Dodatek mieszkaniowy nie przysługuje osobom przebywającym w:
- domu pomocy społecznej,
- młodzieżowym ośrodku wychowawczym,
- schronisku dla nieletnich,
- zakładzie poprawczym,
- zakładzie karnym,
- szkole, w tym w szkole wojskowej
– jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatne pełne całodobowe utrzymanie.
Dodatek mieszkaniowy dostaną wskazane wyżej osoby jeżeli w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o jego przyznanie średni miesięczny dochód przypadający na jednego członka gospodarstwa domowego wnioskodawcy nie przekroczył w gospodarstwie:
1) jednoosobowym – 40% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującego w dniu złożenia wniosku tj. kwoty 2 862,19 zł;
2) wieloosobowym – 30% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującego w dniu złożenia wniosku tj. kwoty 2 146,64 zł.
Przy wydawaniu decyzji o przyznaniu dodatku mieszkaniowego uwzględnia się kwotę przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującego w dniu złożenia wniosku, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit.a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa powyżej wynosi obecnie 7 155,48 zł (stan na dzień 9 lutego 2024r.)
Jeżeli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego jest wyższy od określonego a kwota nadwyżki nie przekracza wysokości dodatku mieszkaniowego, należny dodatek mieszkaniowy obniża się o tę kwotę.
Za dochód uważa się dochód w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych t.j. :
a) przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.), pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne,
b) dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
c) inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych:
– renty określone w przepisach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
– renty wypłacone osobom represjonowanym i członkom ich rodzin, przyznane na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
– świadczenie pieniężne, dodatek kompensacyjny oraz ryczałt energetyczny określone w przepisach o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych,
– dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny i dodatek kompensacyjny określone w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
– świadczenie pieniężne określone w przepisach o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę Niemiecką lub Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,
– ryczałt energetyczny, emerytury i renty otrzymywane przez osoby, które utraciły wzrok w wyniku działań wojennych w latach 1939-1945 lub eksplozji pozostałych po tej wojnie niewypałów i niewybuchów,
– renty inwalidzkie z tytułu inwalidztwa wojennego, kwoty zaopatrzenia otrzymywane przez ofiary wojny oraz członków ich rodzin, renty wypadkowe osób, których inwalidztwo powstało w związku z przymusowym pobytem na robotach w III Rzeszy Niemieckiej w latach 1939-1945, otrzymywane z zagranicy,
– zasiłki chorobowe określone w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych,
– środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej otrzymywane od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc (tzw. „stypendia stażowe” ze środków unijnych),
– należności ze stosunku pracy lub z tytułu stypendium osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywających czasowo za granicą – w wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495),
– należności pieniężne wypłacone policjantom, żołnierzom, celnikom i pracownikom jednostek wojskowych i jednostek policyjnych użytych poza granicami państwa w celu udziału w konflikcie zbrojnym lub wzmocnienia sił państwa albo państw sojuszniczych, misji pokojowej, akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom, a także należności pieniężne wypłacone żołnierzom, policjantom, celnikom i pracownikom pełniącym funkcje obserwatorów w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych i sił wielonarodowych,
– należności pieniężne ze stosunku służbowego otrzymywane w czasie służby kandydackiej przez funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Służby Więziennej, obliczone za okres, w którym osoby te uzyskały dochód,
– dochody członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne,
– alimenty na rzecz dzieci,
– stypendia doktoranckie przyznane na podstawie art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668, z późn. zm.), stypendia sportowe przyznane na podstawie ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1468, 1495 i 2251) oraz inne stypendia o charakterze socjalnym przyznane uczniom lub studentom,
– kwoty diet nieopodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich,
– należności pieniężne otrzymywane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym osobom przebywającym na wypoczynku oraz uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób,
– dodatki za tajne nauczanie określone w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215),
– dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie zezwolenia na terenie specjalnej strefy ekonomicznej określonej w przepisach o specjalnych strefach ekonomicznych,
– ekwiwalenty pieniężne za deputaty węglowe określone w przepisach o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”,
– ekwiwalenty z tytułu prawa do bezpłatnego węgla określone w przepisach o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003-2006,
– świadczenia określone w przepisach o wykonywaniu mandatu posła i senatora,
– dochody uzyskane z gospodarstwa rolnego (właściciele i dzierżawcy),
– dochody uzyskiwane za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, pomniejszone odpowiednio o zapłacone za granicą Rzeczypospolitej Polskiej: podatek dochodowy oraz składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne,
– renty określone w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich,
– zaliczkę alimentacyjną określoną w przepisach o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej,
– świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów,
– pomoc materialną o charakterze socjalnym określoną w art. 90c ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1481, 1818 i 2197) oraz świadczenia, o których mowa w art. 87 ust. 1 pkt. 103 i 5 oraz art. 212 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (stypendia socjalne z MOPS),
– kwoty otrzymane na podstawie art. 27f ust. 8-10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ulga na dziecko),
– świadczenie pieniężne określone w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 690 oraz z 2019 r. poz. 730, 752 i 992),
– świadczenie rodzicielskie,
– zasiłek macierzyński, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
– stypendia dla bezrobotnych finansowane ze środków Unii Europejskiej;
– przychody wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt. 148 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne oraz składki na ubezpieczenia zdrowotne (wynagrodzenia osób poniżej 26 roku życia zwolnione z podatku dochodowego).
W przypadku posiadania tytułu prawnego do gospodarstwa rolnego dochód z tego gospodarstwa ustala się na podstawie powierzchni gruntów w hektarach przeliczeniowych i wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego, ostatnio ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 18 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 333).
Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, w przypadku prowadzenia działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm.), ustala się na podstawie oświadczenia wnioskodawcy lub zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego.
W przypadku ustalania dochodu z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 1905, 2123 i 2320) przyjmuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie, w drodze obwieszczenia ministra właściwego do spraw rodziny, o którym mowa w art. 5 ust. 7a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych.
Dodatku mieszkaniowego nie przyznaje się, jeżeli jego kwota byłaby niższa niż 0,5% kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej tj. kwoty 31,73 zł.
Powierzchnia użytkowa zajmowanego lokalu mieszkalnego nie może przekraczać normatywnej powierzchni użytkowej o więcej niż:
- 30% albo
- 50% pod warunkiem, że udział powierzchni pokoi i kuchni w powierzchni użytkowej tego lokalu nie przekracza 60%.
| LICZBA CZŁONKÓW GOSPODARSTWA DOMOWEGO | POWIERZCHNIA NORMATYWNA (m2) | POWIERZCHNIA DOPUSZCZALNA PRZY 30% PRZEKROCZENIU POWIERZCHNI (m2) | POWIERZCHNIA DOPUSZCZALNA PRZY 50% PRZEKROCZENIU POD WARUNKIEM, ŻE UDZIAŁ POWIERZCHNI POKOI I KUCHNI W POWIERZCHNI UŻYTKOWEJ TEGO LOKALU NIE PRZEKRACZA 60% (m2) |
|---|---|---|---|
| 1 osoba | 35 | 45,50 | 52,50 |
| 2 osoby | 40 | 52,00 | 60,00 |
| 3 osoby | 45 | 58,50 | 67,50 |
| 4 osoby | 55 | 71,50 | 82,50 |
| 5 osób | 65 | 84,50 | 97,50 |
| 6 osób | 70 | 91,00 | 105,00 |
W przypadku zamieszkiwania w lokalu większej liczby osób, dla każdej kolejnej osoby zwiększa się normatywną powierzchnię tego lokalu o 5m2.
Normy powierzchni użytkowej podwyższa się o 15 m2 jeżeli w mieszkaniu zamieszkuje osoba niepełnosprawna poruszająca się na wózku lub osoba niepełnosprawna, jeżeli niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. O wymogu zamieszkiwania w oddzielnym pokoju orzekają powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Wysokość dodatku mieszkaniowego stanowi różnicę między wydatkami, o których mowa w ust. 3-6, przypadającymi na normatywną powierzchnię użytkową zajmowanego lokalu mieszkalnego, a kwotą wydatków poniesionych przez osobę ubiegającą się o dodatek mieszkaniowy w wysokości:
1) 15% dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie jednoosobowym;
2) 12% dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie 2-4-osobowym;
3) 10% dochodów gospodarstwa domowego – w gospodarstwie 5-osobowym i większym.
RODZAJE WYDATKÓW STANOWIĄCYCH PODSTAWĘ OBLICZENIA DODATKU MIESZKANIOWEGO
Wydatkami poniesionymi przez osobę ubiegającą się o dodatek mieszkaniowy są świadczenia okresowe ponoszone przez gospodarstwo domowe w związku z zajmowaniem lokalu mieszkalnego.
Do wydatków zaliczamy:
1) czynsz;
1a) koszty, o których mowa w art. 28 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2195 oraz z 2021 r. poz. 11);
2) opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na lokale mieszkalne w spółdzielni mieszkaniowej;
3) zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną;
4) odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego;
5) inne niż wymienione w pkt 1-4 opłaty za używanie lokalu mieszkalnego;
6) opłaty za energię cieplną, wodę, ścieki, odpady i nieczystości ciekłe;
7) wydatek stanowiący podstawę obliczania ryczałtu na zakup opału.
Nie stanowią wydatków, wydatki poniesione z tytułu:
1) ubezpieczeń, podatku od nieruchomości, opłat za wieczyste użytkowanie gruntów;
1a) rocznych opłat przekształceniowych, o których mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2040);
2) opłat za gaz przewodowy, energię elektryczną, dostarczane do lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego) na cele bytowe.
Wymagane dokumenty
PODSTAWOWE DOKUMENTY:
- Wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego potwierdzony przez zarządcę lub osobę uprawnioną do pobierania należności za lokal mieszkalny.
- Deklaracja o wysokości dochodów wszystkich członków gospodarstwa domowego.
DODATKOWE DOKUMENTY:
- Umowa najmu/podnajmu wraz z aneksami (dot. aktualnej opłaty eksploatacyjnej, stawki czynszu, opłaty za C.O., rozliczenie kosztów zużycia wody oraz odprowadzania ścieków)
- Akt własności domu jednorodzinnego lub lokalu w budynku wielorodzinnym
- Dokument potwierdzający inny tytuł prawny
- Wyrok sądowy lub dokument potwierdzający uprawnienie do lokalu zamiennego lub socjalnego
- Zaświadczenie organu właściwego w sprawie wydania pozwolenia na budowę, potwierdzające powierzchnię użytkową oraz wyposażenie techniczne domu – właściciel domu jednorodzinnego.
- W przypadku osoby niepełnosprawnej orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez Powiatowy Zespół d/s Orzekania o Niepełnosprawności jeśli uwzględnia konieczność zamieszkiwania w oddzielnym pokoju (punkt 10 orzeczenia); w przypadku osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim – orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
i zaświadczenie lekarskie potwierdzające fakt poruszania się na wózku inwalidzkim.
RODZAJE DOKUMENTÓW ZE WZGLĘDU NA ŹRÓDŁO DOCHODÓW
Osoby PRACUJĄCE na podstawie umowy o prace, umowy zlecenia lub umowy o dzieło:
- zaświadczenie o dochodach wystawione przez zakład pracy
Osoby prowadzące DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ na zasadach ogólnych:
- zaświadczenie o wysokości dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej potwierdzone przez Biuro Rachunkowe lub zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego
Osoby prowadzące DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego lub karty podatkowej:
- zaświadczenie wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego o wysokości przychodu oraz o wysokości i formie opłacanego podatku dochodowego
Osoby prowadzące GOSPODARSTWO ROLNE:
- zaświadczenie właściwego organu gminy potwierdzające dochód z posiadanego przez wnioskodawcę gospodarstwa rolnego wyliczony w oparciu o ilość hektarów przeliczeniowych.
Osoby BEZROBOTNE:
- zaświadczenie o wysokości świadczeń wypłacanych przez PUP
Osoby UCZĄCE SIĘ:
- zaświadczenie o wysokości płatnych praktyk ze szkół zawodowych
- zaświadczenie o kontynuacji nauki na studiach wyższych i o wysokości ewentualnego stypendium naukowego i/lub socjalnego wystawione przez dziekanat uczelni.
EMERYCI/RENCIŚCI
- ostatnia decyzja emerytalna/rentowa
- zaświadczenie z ZUS potwierdzające wysokość świadczeń otrzymanych w poszczególnych miesiącach uwzględniające kwoty netto, potrącenia i dodatki.
Osoby otrzymujące ALIMENTY:
- Wyrok sądu zasądzający alimenty na członka rodziny lub ugoda alimentacyjna, zaświadczenie komornika o wysokości wyegzekwowanych alimentów lub przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące faktyczną wysokość otrzymanych alimentów, decyzja przyznająca świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
Uwaga: w trakcie przyjmowania wniosku mogą wyniknąć okoliczności, które trzeba będzie wyjaśnić poprzez dostarczenie dodatkowych dokumentów.